Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Nawigacja okruszkowa Nawigacja okruszkowa

Nawigacja Nawigacja

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Fasada budynku Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego od strony ul. Jagiellońskiej w Krakowie

Autorką poniższego opisu jest Róża Książek-Czerwińska z Muzeum UJ. Grafiki wypukłe przygotował Lech Kolasiński, artysta-malarz. Dzięki adaptacjom graficznym osoby niewidome i słabowidzące mają możliwość zapoznania się z eksponatem poprzez dotyk.

OPIS ADAPTACJI

Na rogu ul. Jagiellońskiej i św. Anny w Krakowie wznosi się najstarsza siedziba Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Maius. Dziś mieści się w nim muzeum. 26 lipca w 1400 roku odbyła się tu wielka inauguracja roku akademickiego, podczas której obecny był król Władysław Jagiełło. Dzięki wcześniejszym staraniom i kosztownościom zapisanym Uniwersytetowi przez zmarłą rok wcześniej królową Jadwigę, Władysław mógł przywrócić działalność uczelni i zakupić dom przy ulicy Jagiellońskiej, który do dziś stanowi część Collegium Maius.

d strony ul. Jagiellońskiej podziwiać można wschodnią fasadę gmachu, utworzoną przez trzy budynki nakryte osobnymi dachami i zamknięte sterczynowymi szczytami. Charakterystycznym elementem elewacji jest niesymetrycznie usytuowany ostrołukowy portal bramy, który prowadzi na dziedziniec Collegium Maius oraz nieregularnie rozmieszczone okna na różnych wysokościach trzech kondygnacji. Każde okno jest innej wielkości i posiada inne obramowanie (1 piętro: okna gotyckie, 2 piętro – okna renesansowe, 3 piętro - okna barokowe). Wynika to z historii rozbudowy budynku, który był wznoszony sukcesywnie w przeciągu całego XV wieku, a w wiekach następnych zgodnie z obowiązującymi trendami nieznacznie modernizowany. W roku 1392 rozpoczęto wykup posesji przy ul. Jagiellońskiej wraz z domem od rodziny Pęcherzy z Rzeszotar, którego mury dziś stanowią najstarszą część budynku. Następnie wybudowano bądź przekształcano na potrzeby uczelni kolejne domy na terenie zakupionych działek. Piętnastowieczne źródła potwierdzają, że istniał już wówczas zespół skoncentrowanych i połączonych ze sobą budynków wokół dziedzińca z lektoriami w przyziemiu i mieszkaniami dla profesorów na piętrach. Ostatecznie gmach przybrał swój kształt w wieku XVI, który przetrwał w zasadniczo niezmienionej formie do dzisiaj. W drugiej połowie wieku XIX, zgodnie z obowiązującymi modami, nałożono tzw. płaszcz neogotycki, który następnie w latach 50. i na początku lat 60. XX wieku usunięto.

Po lewej stronie portalu wyraźnie rysuje się na wysokości pierwszego piętra trójboczny wykusz Stuby Communis osadzony na wapiennym wsporniku i nakryty cebulowatym daszkiem barokowym. Narożnik północno-wschodni podparty jest skarpą z ciosów kamiennych. Na prawo od portalu wyraźnie rysuje się budynek w narożu ulic św. Anny i Jagiellońskiej nakryty dachem krakowskim łamanym. Jest to ten dom, który należał niegdyś do rodziny Pęcherzy i który zakupił Władysław Jagiełło za pieniądze zapisane uniwersytetowi w testamencie przez królową Jadwigę.

Obraz przedstawiający adaptację dotykową fasady