Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Plakieta pamiątkowa Tadeusza Błotnickiego

Plakieta pamiątkowa z przedstawieniem Jadwigi i Władysława Jagiełły autorstwa Tadeusza Błotnickiego to dar od firmy Niedźwiecki i S-ka. Mierzy 46 cm w pionie i 32 cm w poziomie; została wykonana w terakocie. Na jej odwrocie wytłoczono napis "Niedźwiedzki i Ska Dębniki pod Krakowem".
Autorką poniższego opisu jest Róża Książek-Czerwińska, historyk sztuki Muzeum UJ. Grafiki wypukłe przygotował Lech Kolasiński, artysta-malarz. Dzięki adaptacjom graficznym osoby niewidome i słabowidzące mają możliwość zapoznania się z plakietą poprzez dotyk.

Opis plakiety

Kompozycja

Plakieta pamiątkowa została wykonana z okazji Jubileuszu 500-lecia Uniwersytetu Jagiellońskiego, który obchodzono w 1900 r. Płaskorzeźba w stylu neogotyckim jest podzielona w poziomie na dwie części. U góry widnieje podwójny portret profilowy królowej Jadwigi i króla Władysława Jagiełły, obok umieszczono dwie daty, 1400 i 1900, oraz herb Jagiellonów - Kolumnę Giedymina - zgeometryzowany abstrakcyjny znak, być może fragment architektoniczny.

Plakieta pamiątkowa Błotnickiego - oryginał

Plakieta pamiątkowa Błotnickiego - oryginał

Replika plakiety wykonana techniką grafiki wypukłej

Replika plakiety wykonana techniką grafiki wypukłej

Para królewska

Królewska para przedstawiona jest w wysokich, zwieńczonych stylizowanymi liliami andegaweńskimi koronach wysadzanych szlachetnymi kamieniami. Profile małżonków nakładają się na siebie. Na pierwszym planie widać profil królowej, który częściowo przesłania profil jej męża. Jadwiga przedstawiona jest jako piękna, młoda kobieta o szlachetnej, poważnej twarzy, klasycznych rysach i długich, rozpuszczonych włosach. Spogląda przed siebie z powagą i determinacją. Profil Władysława, wysunięty nieco do przodu, nie jest w pełni widoczny. Król ukazany jest jako przystojny, surowy mężczyzna. Jego orli nos i lekko wysunięta do przodu dolna szczęka znamionują silny charakter, energię i determinację. Twarze pary królewskiej przypominają ich wizerunki z sarkofagów wawelskich.

Inskrypcja i herby

Poniżej portretu pary królewskiej widnieje łaciński napis czcionką gotycką: "Regini Poloniae recepimus dyadema ut ipsum regnum claritate doctorum personarum illustrem" (tłum. "Otrzymaliśmy od królowej Polski i od światłego królestwa insygnia i doktorów znakomitych"), zaś pod napisem umieszczone są centralnie: herb Polski - orzeł w koronie, herb Uniwersytetu Jagiellońskiego – dwa berła skrzyżowane na tarczy, oraz herb Litwy – Pogoń, przedstawiający pędzącego na koniu rycerza z uniesionym nad głową mieczem. Najbardziej wyeksponowany herb Uniwersytetu Jagiellońskiego, lekko wysunięty do przodu i umieszczony pomiędzy herbami Polski i Litwy, częściowo je przesłania.

 Adptacja plakiety pamiątkowej wykonana techniką grafiki wypukłej.

Adptacja plakiety pamiątkowej wykonana techniką grafiki wypukłej.

Historia powstania

lakieta powstała na zamówienie fabryki Józefa Niedźwieckiego specjalizującej się w produkcji pieców kaflowych i fajansów, której właściciele angażowali się w inicjatywy związane z odrodzeniem polskiego rzemiosła artystycznego. Adam Kirchmayer, jeden z właścicieli zakładu, wspierał Polskie Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Miasta Krakowa i był darczyńcą Muzeum Techniczno-Przemysłowego w mieście. Plakieta, której autorem jest Tadeusz Błotnicki, wybitny rzeźbiarz lwowski, była eksponowana na wystawach w Krakowie i przyniosła firmie dużą popularność. Publicysta Karol Rolle tak recenzował obiekt na wystawie towarzyszącej I zjazdowi przemysłowemu w mieście: "wykonanie w terakocie, w kolorze jasnożółtym tak dokładne i tak bez zarzutu, że się wierzyć nie chce, iż to produkt naszej fabryki, a nie renomowanego zakładu zagranicznego, który terakotą świat od lat zalewa. Cena niska, nawet niezwykle niska, przy znacznych rozmiarach medalionu; chwila, którą on upamiętnia, wykonanie artystyczne i staranne, czynią z tego przedmiot, który w każdym domu zdobić ścianę powinien" („Przegląd Ceramiczny” 1901, nr 14, s. 117).

Plakiety z podobizną królowej Jadwigi i Władysława Jagiełły znajdują się m.in. w Muzeum Narodowym w Krakowie, w Muzeum Narodowym w Płocku oraz w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Materiał audio